Kitsch, nieuws en maatschappijkritiek in een

Laten we het even hebben over de posters zelf. Voor een westerling ogen ze enorm kitsch, maar in werkelijkheid zijn die collages meer gelaagd dan ze doen uitschijnen.

"Het eerste wat in het oog springt, is de knotsgekke, low budget-esthetiek van de collages. We zien hoofden van wereldleiders geplakt op de struise lijven van actiehelden uit Hollywood-films. Oude kaskrakers als 'Rambo' en 'Robocop' doen het nog steeds goed aan de Oegandese box office. De posters kan je lezen als een hommage aan de Amerikaanse cinema. Maar vergis je niet: tegelijkertijd gelden ze als snoeiharde kritiek op het westerse imperialisme. “Onze schurken” zoals Osama bin Laden, Saddam Hussein of Moammar Khaddaffi worden afgebeeld als heldhaftige verzetsstrijders. Ze zijn de underdogs van de geopolitiek die zich niet zonder slag of stoot gewonnen geven en het gezag van de gevestigde machten durven tarten."

Ook Oegandese politici worden af en toe op de korrel genomen.

"De oppositie in het land gebruikt de posters om onrecht en corruptie aan te kaarten. Ze zet de regering zo in zijn hemd, maar dat is niet zonder gevaar. Het is niet verrassend dat het regime de productie van zulk subversief drukwerk aan banden wil leggen: posters worden in beslag genomen; de makers ervan moeten het ontgelden."

Opvallend is ook de militaire symboliek die sterk aanwezig is in de beelden.

"Postkoloniaal Oeganda heeft nog nooit een wissel van de macht gekend die niet door het leger werd geforceerd. Het leger is dan ook een cruciale speler in het land. Ook in andere vormen van Oegandese popcultuur, zoals film of muziek, zie je zulke militaire elementen terugkeren."

De taferelen die geschetst worden zijn heel zwartwit: wij versus zij, goed tegen kwaad.

"De collages bieden een venster dat uitkijkt op het wereldtoneel. Je kan de posters begrijpen als een vorm van volksjournalistiek: wie geen toegang heeft tot kranten of andere media, blijft zo toch op de hoogte van de actualiteit. In rurale gebieden zijn de posters daarom populairder dan in de stad. Op het platteland heeft niet iedereen toegang tot het internet. Nieuws consumeren via sociale media of krantensites is dus niet evident. Op een laagdrempelige – maar uiteraard ook vertekende - manier vertellen de posters wat er in de rest van de wereld gebeurt. In dat opzicht hebben ze veel weg van de online memecultuur."

Hecht iedereen evenveel gewicht aan de posters?

"Natuurlijk zijn ze meer dan alleen een politiek instrument om kritiek te uiten. Velen beschouwen de collages louter als decoratie. Je ziet de posters hangen tegen de muren van woonkamers, in kapperszaken, … Dit soort prints zijn in trek, en daar spelen de ontwerpers gretig op in. Het blijft uiteraard een commercieel product."