Fotografen Opus One '24

Opus One bundelt elk jaar een selectie van de beste eindwerken fotografie. In de editie van 2024 vind je de eindwerken van deze 16 Belgische en 3 Nederlandse fotografen. Wil je de fotografen zelf aan het woord horen? Kom dan zeker naar een van de drie lanceermomenten in Leuven, Antwerpen of Brugge.

Agata Budzisz

Vivid

 

‘Vivid’ is een abstracte en kleurrijke impressie van een gebouw. De meeste herkenbare elementen van dat gebouw laat Agata Budzisz bewust achterwege, om de kijker zo onder te dompelen in een onwerkelijke wereld. Een wereld die kleurrijk, levendig en vreugdevol is. Een idyllische wereld die jou de kans geeft om even te kunnen ontsnappen aan de (soms harde) realiteit. Al te vaak wordt de psychologische invloed van kleur onderschat, terwijl kleuren net het vermogen hebben om in te werken op ons denken en voelen. Ze kunnen, onbewust, zelfs ons gedrag beïnvloeden. Kleur is een emotionele ervaring die ieder mens anders beleeft. Het is aan jou om deze reeks op jouw eigen manier te ervaren.

 

Alfonso Bricegno

The Promised Night

 

‘The Promised Night’ is een diep persoonlijk project, geboren uit een onweerstaanbare drang om door de nacht te dwalen terwijl de wereld zich verschuilt. Het is een introspectieve reis waarin de fotograaf de confrontatie aangaat met zijn angsten en trauma’s, als een soort visuele therapie. De fotografie vervangt woorden die niet uitgesproken kunnen worden. De natuur en de omgeving fungeren daarbij als een spiegel van een innerlijke strijd. Dat maakt van ‘The Promised Night’ een mix van visuele poëzie en ingehouden emotie.

 

Bart Lenaerts

tegenkoming

 

Telkens weer wordt Bart Lenaerts gegrepen door de vluchtigheid van een moment. Tijdens zijn opleiding fotografie begon hij met het vastleggen van alledaagse gebeurtenissen in hun pure, ongerepte vorm. Hij ervaart de wereld om hem heen met een onbevangen blik, zonder te vervallen in stilering of geconstrueerde poses. Zijn beelden worden gekenmerkt door dynamische en onvoorspelbare composities. Door een voyeuristische blik te werpen op alledaagse gebeurtenissen, nodigt Lenaerts de toeschouwer uit om hun bekende omgeving met nieuwe ogen te bekijken.

Björn Comhaire

Disclaimer

 

Hoe gaan we om met ons koloniale verleden en de dekolonisatie? Wie mag daar een mening over hebben en is er nog ruimte voor debat hierover? Het zijn de centrale thema’s achter de fotoreeks ‘Disclaimer’ van Björn Comhaire. In zijn zoektocht naar antwoorden, doorkruiste hij Oost- en West-Vlaanderen op zoek naar Kongostraten, -pleinen, -wegen en -lanen. Hij bezocht het AfricaMuseum, bekeek er de traditionele maskers en kreeg een rondleiding door de kelders waar op dat moment een aantal ‘foute’ sculpturen opgeslagen werden die niet meer publiek getoond worden wegens te stigmatiserend. Hij fotografeerde ook de ivoorcontainer van CITES, waar mensen – anoniem – hun ivoor kunnen komen dumpen.

De foto’s uit de reeks tonen hoe moeilijk het nog steeds is om het over de (de)kolonisatie te hebben. Gepolariseerde meningen worden tegenover elkaar geplaatst, verantwoordelijkheden ontkend en paraplu’s opengetrokken. De fotograaf stelt zichzelf en de kijker de vraag of het verbergen van het verleden de juiste oplossing is. Hij laat het aan hen om te beslissen of zij de ‘foute’ beelden, die dat verleden symboliseren, al dan niet willen bekijken. Er is geen foute of juiste keuze.

 

Caroline Kist (NL)

Dat jij er bent

 

De broer van Caroline Kist is een baken. Reinoud heeft het syndroom van Down. Toen hij vijf jaar oud was, kwam zij in zijn leven, een wereld waarin de dingen anders zijn, waarin de wijsheid van het lichaam niet is verloren en de geest niet is ingesnoerd door de ratio. Reinouds wereld is magnetisch, ze trekt aan en voelt vertrouwd. De dingen kunnen er andere vormen aannemen, het kleine wordt er groots en wat wij als groot ervaren wordt klein. In zijn wereld is alles nog geworteld en zuiver. Hij heeft geen oordeel, geen verlangen naar meer, geen last van de dwang van doelmatigheid. In zijn wereld kunnen verdriet en geluk in hetzelfde moment in elkaar overvloeien. En is zijn bestaan vanzelfsprekend. In ‘Dat jij er bent’ kijkt Kist naar de wereld van haar broer en mengt zich, in werkelijkheid en in verbeelding. En de camera kijkt mee. Van dichtbij en veraf.

 

Charlotte Brehmer

Western western. First stop

 

Al op jonge leeftijd was Charlotte Brehmer gefascineerd door het concept van de American dream. Ze voelde zich echter niet aangetrokken tot de glitter and glamour van het stadsleven; in plaats daarvan waren het de ruige landschappen van de Amerikaanse outbacks, de ongetemde wilde dieren en de mensen gekleed in denim outfits en leren laarzen die haar boeiden. Verrukt door wat ze op televisie zag, droomde ze van een leven als ranch-eigenaar, omringd door wilde paarden. Met het ouder worden groeide ook het besef dat deze droom niet snel zou uitkomen. Daardoor begon ze aan een reis om de essentie van het Amerikaanse Westen in haar eigen omgeving te ontdekken. “Western Western” symboliseert deze zoektocht naar de geest van het Amerikaanse Westen binnen onze Europese Westerse samenleving. De term “First Stop” staat voor haar eerste vertrekpunt, haar thuisland België.

David Benoit

Polydor

 

“Volkse figuur ging heen,” kopt de lokale krant Het Wekelijks Nieuws van 20 oktober 1972 bij het overlijden van Polydor, net geen 80 geworden. Onder de weinige bezittingen die hij nalaat, bevindt zich een langwerpige blikken Quality Street-snoepdoos, gevuld met eremedailles – stille getuigen van een onbekend verleden. Uit nieuwsgierigheid begint fotograaf en achterkleinzoon David Benoit, 50 jaar na dato, aan een zoektocht naar de veelzijdige geschiedenis van zijn overgrootvader. Polydor was zes jaar soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog, sympathiserend verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog, maar ook wever, tuinman, jachtopziener en klusjesman. De reeks is een intieme zoektocht naar een familiegeschiedenis, een nalatenschap aan verhalen die nu verteld moeten worden. Tegen het vergeten.

 

 

Emiel Viellefont

Life giving juice

 

Diep in de jungle van de afgelegen Indische deelstaat Chhattisgarh wonen de Tribalen, een vergeten gemeenschap die buiten het kastensysteem staat. 139 jaar geleden vertrokken de eerste Belgische jezuïeten naar dit gebied om er te doen wat de overheid niet deed. Ze stichtten er scholen en hielpen de gemeenschap ontwikkelen. Lange tijd leefden de verschillende religies er zonder problemen samen, tot de laatste jaren. De Indische minister-president Modi voert een nationalistische politiek die het Hindoeïsme vooruitschuift als deel van de Indische cultuur, terwijl andere religies geboycot worden. Indische christenen worden in hun rechten beperkt, buitenlandse bankrekeningen geblokkeerd, priesters gearresteerd en kerken verwoest. Viellefont onderzocht hoe zij leven onder deze omstandigheden.

Eveline van Hamond

What they left

 

In ‘What They Left’ gaat Eveline van Hamond, nieuwsgierig naar haar afkomst, op zoek naar haar roots. Dat verhaal begint vóór haar geboorte, toen haar grootouders Kamenica, een dorpje in voormalig Joegoslavië, het huidige Servië, verlieten om als gastarbeiders naar Nederland te komen. Terwijl haar grootouders in Nederland werkten, groeide Evelines moeder met haar zussen op in Kamenica, ver weg van hun ouders. Dit roept bij haar vragen op over de redenen achter de keuze van haar grootouders om hun thuis achter te laten. 
Veertig jaar later keert Eveline samen met haar moeder terug naar diens geboortedorp. Ze ontmoeten er achtergebleven familieleden, maar het is ook een confrontatie met een heel andere manier van leven. In het weinig luxueuze plattelandsdorp schuilt er misschien meer geluk in de kleine dingen. Tegelijk vertrekken veel jongeren uit het dorp om naar de stad te trekken. Zullen gemeenschappen als Kamenica binnen tien jaar nog wel bestaan?

 

Gerdi Willems

In het voorbijgaan

 

Hoe vat je het voorbijglijden van de tijd in een stilstaand beeld? Dat is de kern van ‘In het voorbijgaan’ van Gerdi Willems. Met een focus op textuur en abstractie probeert ze het efemere, het ongrijpbare te vatten in haar landschappen, stillevens en verstilde portretten. Willems benadert fotografie niet als een momentopname van een gebeurtenis, wel als een ontmoeting, waarbij de camera een actieve rol opneemt. Die gaat op ontdekking, zoekt, kadreert en onthult details die anders misschien aan het oog zouden ontsnappen. Willems plukt de schoonheid van deze vluchtige momenten en vereeuwigt die, als tegengewicht voor de melancholie die vaak hand in hand gaat met het verglijden van de tijd.

 

Jan Nijs

het klaverblad

 

Een van de grootste verkeersknooppunten van België ligt in Lummen. Vanwege zijn vorm staat het bekend als ‘Het Klaverblad’. Centraal in Het Klaverblad liggen vier afzonderlijke vijvers, omsloten door een netwerk van snelwegen. Nijs kreeg uitzonderlijke toestemming om er te fotograferen en werd er speciaal voor naar deze anders volledig onbereikbare plek gebracht. Hoewel de natuur hier volledig ingesloten is door bochtend beton, leven er veel wilde diersoorten. In zijn beelden verplaatst hij zich, onder meer met het gebruik van wildcamera’s, naar het perspectief van de dieren en kijkt hoe zij deze kolossale menselijke structuren tussen de planten door observeren. Het Klaverblad onthult zich zo als symbool van de vervlochten grens tussen mens en natuur.

 

Jan Staiger

Een cirkel van 12 gouden sterren op een blauwe achtergrond.

 

004494, #ffd617. EC Blauw, EC geel. Twee kleuren die een politieke unie visueel vormgeven, de kleuren van een (politiek) geloofssysteem in zekere zin. De Europese vlag als cruciaal symbool in de manifestatie van een niet-tastbare, nauwelijks gedefinieerde pro-Europese visie. Jan Staiger behandelt in dit fotografische essay de overgang van een politieke ideologie van vage intellectuele fragmenten – uitgedrukt in toespraken en documenten – naar een vaste staat van materie, door deze te vertalen naar het fysieke, het ruimtelijke en, bovenal, het visuele.

Met de Europese wijk in Brussel als vertrekpunt, verkent dit essay de politieke communicatie van de EU en brengt zo de strategie en stijl naar voor, eerder dan de boodschap die ze brengen. Bezoekerscentra, jeugdevenementen, merchandise, rondleidingen – gericht op de esthetiek van politiek als overtuigingselement. Een hele stadswijk als green screen voor de politieke verbeelding. Een heel continent ernaast als een minder inwisselbaar decor.

 

 

Laura Smekens

L'(in)visible

 

Met ‘L'(in)visible’ kijkt Laura Smekens naar het menselijke onderbewuste als een landschap van verborgen vermogens en emoties. Onze omgeving wordt daarbij een plaats van persoonlijke reflectie, zorg en genezing, zowel persoonlijk als collectief. Die genezing is niet simpelweg een eindresultaat, het is een voortdurend proces. Geïnspireerd door de aardende kracht van de natuur en haar omgeving, is ‘l'(in)visible’ een assemblage van foto's die de kunstenares instinctief nam als zelfportretten en die de lagen van genezing na een trauma onthullen. De (on)zichtbaarheid van onze zwakheden wordt daarbij een drijvende kracht naar een nieuwe “zelf”. Wie we zijn komt immers soms naar boven op de meest onvoorspelbare plaatsen. Plekken die komen en gaan zo snel als de flits van de camera. En het is daar, tussen het donker en het licht, waar we eindelijk kunnen rusten en onszelf kunnen vinden..

 

Lisa Hu (NL)

A Proper Place

 

Lisa Hu onderzoekt met haar camera de belevingswereld van vrouwen in de Chinese immigrantengemeenschap in Nederland. Het gevoel tussen twee werelden te leven loopt als een rode draad door haar werk. Voor dit langlopende project heeft Lisa 25 vrouwen geïnterviewd en hen op een warme, zorgvuldige manier gefotografeerd. Naast de schoonheid en waarden die verbonden zijn met haar geliefde cultuur, dragen de beelden ook een feministische boodschap uit. Lisa is zich ervan bewust dat vrouwen wereldwijd, vanwege tradities en vooroordelen, nog steeds grotere inspanningen moeten leveren en grotere opofferingen moeten doen dan mannen om gehoord en gezien te worden in de samenleving. ‘A Proper Place’ toont vrouwen die kwetsbaar, maar verbonden zijn, sentimenteel, maar vastberaden.

 

Hua-Cai Prossé

The Banana Generation

 

Zoals een banaan, geel aan de buitenkant en wit vanbinnen. Een haast ongekende term voor westerlingen, maar eentje die erg goed is ingeburgerd bij mensen van mijn origine. De term ‘Banana Generation’ omarmt de generatie die kon genieten van een volledig westerse opleiding, terwijl het thuisfront bleef waken over het behouden van de waarden van onze afkomst. Gedreven in het opnemen en vertalen van de twee werelden, twee culturen, twee fronten en in het moeiteloos combineren en mixen van gebruiken, artistieke vormen en talen. Overal en nergens, the art of in-between. Het samenspel tussen traditie en moderniteit. De reeks ‘The Banana Generation’ omvat twaalf portretten, twaalf personages die vanuit het buikgevoel gebaseerd zijn op ‘De Droom van de Rode Kamer’ van Cao Xueqin, een van de vier klassieke Chinese romans.

Luuk van Raamsdonk (NL)

My Sweet Elora

 

Met ‘My Sweet Elora’ verkent Luuk van Raamsdonk de ingewikkelde geschiedenis van zijn familie. In de late herfst van 1970 verdween zijn grootvader naar zijn minnares om pas drie maanden later terug te keren. Hij repte met geen woord over zijn afwezigheid. Drieënvijftig jaar later herhaalde de geschiedenis zich binnen het gezin toen, begin 2023, duidelijk werd dat van Raamsdonks vader een affaire had. Op zoek naar antwoorden rond dit destructieve patroon en naar zichzelf, dook hij in het familiearchief. Die zoektocht leidde hem naar Elora, Canada, een klein, rustig dorpje 115 km buiten Toronto. Dat was de plek naar waar zijn grootvader verdween en die zijn affaire had. Van Raamsdonk herkende zichzelf in de fouten en vergissingen van zowel zijn vader als grootvader en besloot de geschiedenis zich niet te laten herhalen. ‘My Sweet Elora’, is een collectie van zowel hedendaagse beelden als archiefmateriaal uit Elora. Het project onderzoekt patronen van trauma en traditionele mannelijkheid binnen een familiegeschiedenis, met als doel om zijn familiedynamiek, identiteit en zelfbeeld te verkennen en die dialoog tussen heden en verleden aan te gaan.

 

 

Pauline Köhlen (NL)

Odyssey

 

‘Odyssey’ is een visuele verkenning van de onderlinge verbondenheid tussen tijd, ruimte en onszelf. Tijdens het onderzoek om dit samenspel beter te begrijpen, onthullen deze elementen hun fluctuerende aard. Pauline Köhlen visualiseert hoe elk element, wanneer het het andere ontmoet, ook in het andere blijft bestaan. Door het fotografische medium te gebruiken, manipuleert ze het element tijd en verandert zo de perceptie van ruimte. Door gebruik te maken van lange belichtingstijden geeft tijd vorm aan sporen die anders onzichtbaar blijven. Haar lichaam wordt het mechanisme waarmee ze de ruimte onderzoekt en omlijnt. Het fungeert als een merkpunt om haar bewegingen doorheen de ruimte, haar “canvas”, in kaart te brengen. Köhlens beelden vertegenwoordigen zo ook haar aanwezigheid in het werk zelf. Elke foto wordt zo een testament van een performance, een blijvend verslag van de uitwisseling tussen menselijke aanwezigheid en de omgeving.

 

Rune S. De Clercq

De kleuren van mijn kindertijd 

 

Fysieke pijn bepaalt Rune De Clercqs volwassen leven. Haar aandoening, fibromyalgie, wordt vaak veroorzaakt door jeugdtrauma. De Clercq spoorde vage herinneringen op in familiealbums, op zoek naar onuitgesproken woorden. Deze reeks kwam voort uit een verlangen naar de levendige kleuren van haar gelukkige jeugd. De geur van de eerste bloesem en de lentezon brachten haar terug naar deze plek, naar "den hof", waar zij, net als haar moeder en haar grootmoeder, is opgegroeid. Deze tuin is hun thuis, hun erfenis. Dit zijn de kleuren van haar kindertijd.

 

 

Wout Vloeberghs

Face Off

 

Als er iets is dat als “mannelijk” bestempeld wordt, dan is het wel boksen. Twee mannen die elkaar halfnaakt en helemaal bezweet willen afranselen. Maar zit er ook geen andere kant aan het boksen? Boksers die tijdens het clinchen elkaar vastgrijpen, haast omhelzen als hun rots in de branding. Of denk aan de momenten vóór de kamp, waarbij ze elkaar uitdagend in de ogen kijken, hun lippen slechts centimeters van elkaar verwijderd... Vloeberghs onderzoekt in ‘FACE OFF’ de hypermasculiene bokswereld en exploreert daarbij de grens tussen intimidatie en intimiteit. Wanneer wordt intimideren intiem en wanneer is intimiteit intimiderend in deze dragshow van heteromannen?