campagnebeeld seeing the unseen© Remco Wesselius

De inspiratiedag is opgebouwd uit verschillende lezingen, gesprekken en workshop. Hieronder vind je het gedetailleerde programma van Seeing the Unseen, met info over de sprekers en de partnersorganisaties bij dit project. Inschrijven doe je onderaan de pagina.

Het programma


9 - 9.30 u.: Ontvangst

 

9.30 - 9.55 u.: Verwelkoming

Voorwoord door BREEDBEELD en Blindenzorg Licht en Liefde. Ellen Kil brengt een eigen kortverhaal als introductie voor de inspiratiedag. Ellen Kil studeerde taal- en letterkunde aan de KULeuven en volgde daarnaast tal van schrijfopleidingen. Ze is gefascineerd door zowel het goede als het slechte in de mens en heeft een stiekeme voorliefde voor al wat duister is. Kil werkt momenteel aan een romantrilogie. 

 

10 - 11 u.: Docu "Licht en Donker" - met audiodescriptie

Hannes Wallrafen is een Nederlandse documentaire fotograaf die voor tal van magazines de hele wereld afreisde. In 2004 krijgt Wallrafen slecht nieuws. Hij wordt blind. Deze VPRO-documentaire volgt de ontwikkeling van dit proces: Hannes Wallrafen moet alles opnieuw uitvinden. Niet alleen omdat hij bijna niets meer ziet, maar ook omdat hij in hart en nieren kunstenaar is en zich geen bestaan kan voorstellen zonder creativiteit.

 

11.10 - 12.15 u.: Keuzeprogramma voormiddag

  • De rol van het middenveld bij inclusie


    Simon Geerts, coördinator graduaat Sociaal Cultureel Werk aan AP Hogeschool Antwerpen, KVG-vorming (de Katholieke Vereniging Gehandicapten) en Brake-out praten vanuit hun eigen ervaringen en achtergrond over inclusie en de rol die het middenveld daarin kan spelen.

  • Demonstratie "Seeing the Unseen" - schilderen met licht (VOLZET - er is ook nog een sessie in de namiddag)

    De Nederlandse fotografe Anja Ligtenberg maakte in New York kennis met het Seeing With Photography Collective. Dit collectief van blinde, slechtziende en ziende fotografen werkt op een specifieke manier zodat ook blinde en slechtziende fotografen kunnen fotografen, via een techniek van “schilderen met licht”. Anja sloot zich aan bij het collectief en, geïnspireerd door hun werking, lanceerde ze in 2003 in Nederland eigen projecten onder de naam Seeing the Unseen. Ze werkte onder meer al samen met FOAM fotomuseum Amsterdam, Van Abbe Museum Eindhoven en het Regionmuseet Kristianstad in Zweden. De demo start met een korte lezing rond de oorsprong en de verhalen van het collectief.

  • Inclusief foto's kijken en tentoonstellen


    Als sinds 1990 is Jeroen Baldewijns bezig om blinden en slechtzienden te helpen met het gebruik van computers en informatica. Als bevlogen hobby-natuurfotograaf trekt Baldewijns zijn ervaringen ook door naar de fotografie. Op een eigen website maakt hij foto’s aanschouwelijk op een manier die een stuk verder gaat dan het louter beschrijvende en ook gaat over de sfeer, de compositie en de kleuren van een beeld.

    Nadien modereert Jeroen Baldewijns een gesprek met Tonia In den Kleef en Piet Devos. Beiden zijn ervaringsexperten in het toegankelijk maken van tentoonstellingen voor blinden en slechtzienden.

 

12.15 - 13.15 u.: Lunchpauze.

Er wordt door de organisatie GEEN lunch voorzien. Er zijn in het pixel-café van het FOMU en in de nabije omgeving van het museum wel tal van andere lunchopties.

 

13.15 - 13.40 u.: Hannes Wallrafen

Hannes Wallrafen schoolde zich nadat hij blind werd om van fotograaf naar geluidskunstenaar. De documentaire “Licht en Donker” gaf deze voormiddag al een inkijk in het leven en werk van Wallrafen in dit proces, nu komt de kunstenaar ook zelf uitleg geven over hoe beeld ontstaat. “De ziende laat zich inspireren door de wereld om zich heen. Pakt vervolgens zijn camera en creëert een beeld.” Maar wat als dit zintuig niet meer helemaal functioneert? Zijn er andere zintuigen die een beeld kunnen opleveren? Deze vraag, vormt de rode draad in zijn betoog.

 

13.45 - 14.45 u.: Keuzeprogramma namiddag

  • Een andere blik: hoe blinden en slechtzienden omgaan met fotografie

    • Piet Devos: "Blindheid als toverspiegel":

      Piet Devos is schrijver, vertaler en literatuurwetenschapper. Nadat hij op vijfjarige leeftijd blind was geworden, raakte hij almaar meer gefascineerd door onze uiteenlopende manieren van waarnemen. Nadenken over de zintuigen vormt dan ook de rode draad door zijn literaire en wetenschappelijke werk. 
      Staat blindheid gelijk aan een leven in volslagen duisternis? In zijn voordracht wil hij aantonen dat dit niet zo is. Tal van blinde kunstenaars van vroeger en nu beschikken over een innerlijke blik. Die blik wordt gevoed door hun visuele herinnering, hun verbeelding. Omgekeerd blijken ook goedziende kunstenaars blinde personages op te voeren om een alternatief perspectief op de werkelijkheid te bieden. Kortom, blindheid en visualiteit sluiten elkaar niet uit, maar spelen veeleer een wonderlijk spiegelspel.

    • Kurt Van Steelant: "(Terug) kijken via fotografie"

      Kurt Van Steelant studeerde grafisch ontwerp en is sinds 1986 fotograaf. Hij vertelt over zijn ervaringen die hij opdeed met slechtzienden en blinden in zijn studio. Zij stelden hem de vraag of de wereld door de bril van een fotograaf altijd  “roze” is? Van Steelant wil met zijn verhaal anderen inspireren om mensen met een visuele beperking achter de lens te plaatsen. Door middel van reliëfprints, wordt voelen “zien” en krijgt beleving een nieuwe betekenis.

  • Demonstratie "Seeing the Unseen" - schilderen met licht


    De Nederlandse fotografe Anja Ligtenberg maakte in New York kennis met het Seeing With Photography Collective. Dit collectief van blinde, slechtziende en ziende fotografen werkt op een specifieke manier zodat ook blinde en slechtziende fotografen kunnen fotografen, via een techniek van “schilderen met licht”. Anja sloot zich aan bij het collectief en, geïnspireerd door hun werking, lanceerde ze in 2003 in Nederland eigen projecten onder de naam Seeing the Unseen. Ze werkte onder meer al samen met FOAM fotomuseum Amsterdam, Van Abbe Museum Eindhoven en het Regionmuseet Kristianstad in Zweden. 

  • Workshop beelden maken (Kuzo vzw)


    Kuzo is een zorgkunsthuis gedragen door de rechtstreekse participatie van kwetsbare groepen dat werkt op het kruispunt tussen kunst, welzijn, zorg en onderwijs. In kader van deze inspiratiedag organiseert KUZO een workshop rond beeldentheater. Beeldentheater stelt mensen in staat om via beelden, zonder woorden, te communiceren. Werken zonder woorden, is een veilige manier om emoties en gedachten te uiten. Maar hoe kan je een emotie weergeven in een beeld, wanneer je blind of slechtziend bent? De methodiek die de begeleiders inzetten tijdens deze workshop biedt een antwoord op deze vraag.


15.10 - 15.40 u.: Optreden Daisy Opdebeeck

Muzikaal intermezzo van zangeres en pianiste Daisy Opdebeeck. Opdebeeck is slechtziende. Ze schopte het recent nog tot de halve finale van Belgium’s Got Talent.


15.45 - 16.30 u.: Panelgesprek en portfoliovoorstelling fotografen met een visuele beperking

Een aantal fotografen met een visuele beperking gaan met elkaar in gesprek over hun werk, hun ervaringen en hun methodes als fotograaf.  Het werk van deze fotografen wordt later ook tentoongesteld.


16.45 - 17.45 u.: Tafelgesprekken en netwerking*

  • Tafelgesprek 1: Hoe kunnen we het maken en beleven van kunst inclusiever maken?
  • Tafelgesprek 2: Ontwikkeling van de sociale en artistieke talenten van mensen met een beperking
  • Tafelgesprek 3: Hoe kunnen we "anders kijken" naar kunst? Hoe kunnen we kunst van mensen met een beperking absoluut beoordelen, op de artistieke waarde, zonder de achtergrond van de maker mee te nemen.

 * Deze tafelgesprekken worden gecombineerd met een try-out sessie van "Art in the Dark" door Tonia In den Kleef.

 

De fotografen

Als sinds jongs af aan heb ik gefotografeerd, was ik bezig met vastleggen van dingen die ik zag of waarnam. Dit resulteerde in een verzoek om een fotoclub op te zetten in mijn woonplaats Schoonhoven. Van het een kwam het ander. Nu heb ik mijn hobby op een ander niveau gebracht door het te gaan verbeteren, door mezelf te verdiepen in andere fotografen.

Is dat niet lastig met mijn zicht? Ja dat is verdomd lastig. Immers ik zie niet alles goed of scherp. Ook de intensiteit waarmee je achter een computer bezig kunt zijn met bewerken is gelimiteerd. Maar het geeft mij wel vreugde. Het geeft me wel de gelegenheid om mensen te ontmoeten. Ik ben de studie aan de fotovakschool gaan doen om mezelf te heruitvinden. Want fotograferen is ook jezelf leren kennen en jezelf blootgeven. En in dat proces van jezelf leren kennen ga je ook de confrontatie aan. Ben ik een goede fotograaf? Ach, ik ben bezig.

Paul Verhagen is een  slechtziende fotograaf. Hij komt uit Brabant en is woonachtig in Eindhoven. Paul begon zich te interesseren voor fotografie tijdens zijn 5 maanden lange huwelijksreis door Rusland en Azië. Hij ging met een compact-camera van huis en keerde terug met zijn eerste spiegelreflexcamera en een weldoordacht plan om zijn andere hobby (muziek) te combineren met de nieuw verworven fotografie. Hij is zich direct gaan bekwamen in concertfotografie en vrijwel alle foto's die hij schiet bewerkt hij tot zwart-wit beelden. 

De keuze voor zwart-wit is voor hem een logische keuze aangezien hij door een aangeboren oogafwijking 100% kleurenblind is. Paul heeft 'Achromatopsie' en heeft daardoor tevens een restvisus van ongeveer 15%. Daarbij zijn zijn ogen extreem gevoelig voor licht. De aandoening is stabiel.

Pauls concertfoto's verschijnen in de pers, in tal van kranten en magazines (o.m De Volkskrant). Hij fotografeert als concertfotograaf voor verschillende festivals en concertpodia.

Mathieu De Sloover is 31 jaar en bijna blind (10% restzicht). Zijn grootste hobby’s zijn duiken en fotografie. Mathieu maakt gebruik van blindengeleidehond Ginger die door het BCG is opgeleid. Fotografie is voor hem een uiting van zijn creativiteit, al is dit als slechtziende niet eenvoudig. Het liefst maakt hij portretten van baby’s, volwassenen of dieren. Onderwaterfotografie is ook een vorm van fotografie die hem zeer boeit. 

Mathieu maakt reeds 4 jaar kalenders, inclusief de foto’s, ten voordele van het Belgisch Centrum voor geleidehonden vzw.

Wil je meer te weten komen over deze fotograaf ? Bekijk dan www.photographingblind.com of bezoek zijn Facebook-pagina “Triggerfish photography”.

 

Ik ben Dirk De Witte, geboren in 1965 met slecht ontwikkelde oogzenuwen, wat maakt dat ik ongeveer 1/10 zie van een normaal ziend persoon. In het dagelijkse leven kan ik aan de slag in de groendienst van de gemeente waar ik woon (Sint-Gillis-Waas).

Mijn interesse in fotografie begon toen ik ongeveer 14 jaar was, en mijn ouders van een oom een fototoestel cadeau kregen en er eigenlijk geen gebruik van maakten. Toen ik voor de fun enkele rolletjes vol fotografeerde bleken daar best aardige beelden bij te zitten.

Academies en schoolopleidingen zijn niets voor mij, ik ben meer een zelfontdekker. Een bevriend hobbyfotograaf nam mij mee naar zijn fotoclub, waar hij mij samen met een persfotograaf op rust het vertrouwen gaf en mij leerde wat ik wilde leren, en mij de goesting gaf om verder te fotograferen. 

Uiteraard heeft mijn visuele beperking een invloed op mijn leven, maar op gebied van fotografie trek ik mij daar geen bal van aan. Als ik een foto-uitdaging weiger dan zal het nooit omwille van mijn beperking zijn. 

Mijn aanvraagformulier om deel te nemen aan een middag "schilderen met licht" dateert alweer van 2010. Zo nu en dan, kom ik het tegen en flitsen al die jaren in enkele minuten voorbij. Fotograferen behoorde al langere tijd tot mijn hobby’s, maar ik moest wel even een drempel over om te komen tot het bijwonen van dagbesteding. Dat klonk zo suf! Maar tot op heden ben ik blij met de stappen die ik toen gezet heb. Ik ontmoette er leuke mensen met een zichtprobleem, waarmee ik mij kon identificeren, en tilde mijn fotografie skills, van het maken van mooie kiekjes naar het non-verbaal vertellen van mijn verhaal. Een beeld wat vaak meer zegt dan 1000 woorden. Het is fijn dat ik mijn gevoel erin kan leggen en me op deze manier kan uiten. Niet alleen naar gelijkgestemden, maar ook ver daar buiten. Het maakt  mij zelfbewust, laat zien dat ik meer ben dan mijn beperking en opent ogen voor andermans verhaal.

Deze werken werden gemaakt i.k.v. "Seeing the Unseen" van Anja Ligtenberg.

Als goedziende maakte ik al graag foto’s. Sinds 2009 zie ik nog ongeveer 5 procent en ben ik in aanraking gekomen met ‘schilderen met licht’. Dat is een verrijking binnen het fotograferen. Ik kan er mijn verhaal in kwijt. Ik kan het alleen doen, maar het leuke is, dat ik het ook met meerdere mensen kan doen en dat geeft veel plezier. Mijn mooiste werk vind ik ‘tegenwind’ waarin ik beschrijf dat ik ondanks mijn slechte zicht, toch kleurrijk kan zijn en anderen wil laten zien dat er nog heel veel mogelijk is, niet alleen in het fotograferen, maar ook in het dagelijks leven. 

Deze werken werden gemaakt i.k.v. "Seeing the Unseen" van Anja Ligtenberg.

Ik ben Liset Neggers. Fotograferen heb ik altijd bijzonder gevonden. Het liefst duik ik met mijn camera bovenop een onderwerp, zodat dit voor mij ook nog eens beter zichtbaar wordt. SML is een speciale manier van fotograferen. Het is meer experimenteren met licht en je laten verrassen. Maar je kunt ook zelf het licht doelbewust aansturen om zo tot mooie creaties te komen. Het blijft iedere keer weer spannend om het eindresultaat te aanschouwen en te genieten van het mooie kunstwerk dat onstaan is.  

Deze werken werden gemaakt i.k.v. "Seeing the Unseen" van Anja Ligtenberg.

Begin 2012 ging ik naar een proefles ”schilderen met licht” van Anja Ligtenberg. Het was fascinerend om te zien èn te beleven hoe je in het donker prachtige foto’s kon maken. Iedereen gelijkwaardig en je hebt elkaar nodig om tot een
resultaat te komen. Het mooie aan deze manier van fotograferen vind ik ook dat er vaak een persoonlijk verhaal uitgebeeld wordt. Mijn lievelingsfoto is de “stoere” foto: altijd blijven doorgaan en je niet laten kennen. Door te fotograferen heb ik de wereld weer binnengehaald...

Deze werken werden gemaakt i.k.v. "Seeing the Unseen" vanAnja Ligtenberg.

Onze partners

BREEDBEELD organiseert Seeing the Unseen in samenwerking met Blindenzorg Licht en Liefde, Demos, Brake-outKonekt, KVG-vorming, Seeing the UnseenKuzo, Kunst zonder zien, Vebes, Geluid in zicht, AP hogeschool en het FOMU.

Seeing the Unseen kwam tot stand met de financiële steun van het Vlaams Oogfonds en met de steun van Maene Piano's. BREEDBEELD werkt met de ondersteuning van de Vlaamse overheid.